الفت_و_مهربانی_پیامبر_در_نهج_البلاغه

 امیرالمومنین علی علیه السلام:

?«قرارگاه پیامبر (ص) بهترین قرارگاه و محل پرورش و خاندان او شریف ترین پایگاه است.
?در معدن بزرگواری و گاهواره سلامت رشد کرد.
?دل های نیکوکاران شیفته او گشته، توجه دیده ها به سوی اوست،
?خدا به برکت وجود او کینه ها را دفن کرد و آتش دشمنی ها را خاموش کرد.
?با او میان دل ها الفت و مهربانی ایجاد کرد و نزدیکانی را از هم دور ساخت.
?انسان های خوار و ذلیل و محروم در پرتو او عزت یافتند، و عزیزانی خودسر ذلیل شدند.
?گفتار او روشنگر واقعیت ها، و سکوت او زبانی گویا بود.»

?نهج البلاغه، خطبه ۹۶

 امام رضا عليه السلام: اَحْسِنِ الظَّنَّ بِاللّه ِ فَاِنَّ اللّه َعَزَّوَجَلَّ يَقولُ: اَنا عِنْدَ ظَنِّ عَبدىَ الْمُؤمِنِبى، اِنْ خَيْرا فَخَيْرا وَ اِنْ شَرّا فَشَرّا؛

به خداوند خوش گمان باش، زيرا خداى عزوجل می‌فرمايد: من نزد گمان بنده مؤمن خويش هستم، اگر به من خوش گمان باشد، به خوبى با او رفتار می‌كنم و اگر به من بدگمان باشد، به بدى با او رفتار می‌كنم.

? كافى، ج 2، ص 72، ح 3

حسن خلق دو معنا دارد: معناي عام ومعناي خاص.[1]

حسن خلق به معناي عام عبارت است از مجموعه خصلت هاي پسنديده اي كه لازم است انسان روح خود را به آنها بيارايد.
حسن خلق به معناي خاص عبارت است از خوشرويي، خوشرفتاري، حسن معاشرت و برخورد پسنديده با ديگران. امام صادق ـ عليه السلام ـ در بيان حسن خلق به معناي خاص فرمود:
«تُلَيِّنُ جانِبَكَ وَ تُطَيِّبُ كَلامَكَ وَ تَلْقي اَخاكَ بِبِِشرٍ حَسَنٍِ»[2]
حسن خلق آن است كه برخوردت را نرم كني و سخنت را پاكيزه سازي و برادرت را با خوشرويي ديدار نمايي.
در كتاب هاي اخلاق و روايات اسلامي هر جا سخن از حسن خلق است، اغلب مراد، همين معناي دوم است.
جايگاه حسن خلق در اسلام
دين مقدس اسلام، همواره پيروان خود را به نرمخويي و ملايمت در رفتار با ديگران دعوت مي كند و آنان را از درشتي و تندخويي باز مي دارد. قرآن كريم در ستايش پيغمبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ مي فرمايد:
«اِنَّكَ لَعَلي خُلُقٍ عَظيمٍ»[3]
بدرستي كه تو به اخلاق پسنديده و بزرگي آراسته شده اي.

ادامه »

امام علی علیه السلام خطاب به امام حسن مجتبی علیه السلام:

?إنَّمَا قَلبُ الحَدَثِ کَالأرضِ الخَالِیَةِ مَا أُلقِیَ فِیهَا مِن شَئٍ قَبِلَتهُ، فَبَادَرتُکَ بِالأدَبِ قَبلَ أَن یَقسُوَ قَلبُکَ وَیَشتَغِلَ لُبُّکَ.

?دل جوان، در حقیقت همچون زمین خالی و بایری است که هر تخمی در آن افکنده شود، می پذیرد.
از این رو، پیش از آن که دلت سخت گردد و اندیشه ات مشغول و گرفتار شود، به تربیت تو مبادرت کردم.

?نهج البلاغه، نامه ۳۱

امام علی علیه السلام:

اِنَّ لِسانَ المُؤمِنِ مِن وَراءِ قَلبِهِ وَ اِنَّ قَلبَ المُنافِقِ مِن وَراءِ لِسانِهِ، لاَِنَّ المُؤمِنَ اِذا اَرادَ اَن يَتَكَلَّمَ بِكَلامٍ تَدَبَّرَهُ فى نَفسِهِ، فَاِن كانَ خَيرا اَبداهُ وَ اِن كانَ شَرّا واراهُ وَ اِنَّ المُنافِقَ يَتَكَلَّمُ بِما اَتى عَلى لِسانِهِ لا يَدرى ماذا لَهُ وَ ماذا عَلَيهِ؛

زبان مؤمن، در پشت دل اوست و دل منافق، در پشت زبان او، زيرا مؤمن هرگاه بخواهد سخنى بگويد، ابتدا درباره آن مى انديشد، اگر خوب بود اظهارش مى كند و اگر بد بود آن را پنهان مى دارد. اما منافق هر چه به زبانش آيد مى گويد، بى آن كه بداند چه سخنى به سود او و چه سخنى به زيان اوست.

?نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶