تدبری در آیه 2سوره مبارکه نساء
وَءَاتُواْ الْيَتَمَى أَمْوَلَهُمْ وَلَا تَتَبَدَّلُواْ الْخَبِيثَ بِالطَّيِّبِ وَلَا تَأْكُلُواْ أَمْوَلَهُمْ إِلَى أَمْوَ لِكُمْ إِنَّهُ كَانَ حُوباً كَبِيراً{۲}
و اموال یتیمان را به آنان (باز) دهید و اموال بد (خودتان) را با اموال خوبِ (یتیمان) تبدیل نكنید و اموال آنان را با اموال خود نخورید، همانا این (تصرّفاتِ ظالمانه) گناهى بزرگ است.(۲)
__________
اموال یتیمان را باید به آنان پس داد، هر چند خود ندانند یا فراموش کنند.
اسلام، حامى طبقه ى محروم و ضعیف است.
كودكان یتیم، حقّ مالكیّت دارند.
ممانعت، تبدیل و كاستن از مال یتیم، گناه بزرگ است.
گناهان، كبیره و صغیره دارند.
? تفسیر نور
تفسیر آیه 6سوره نساء
وَابْتَلُواْ الْيَتَمَى حَتَّى إِذَا بَلَغُواْ النِّكَاحَ فَإِنْ ءَاَنَسْتُمْ مِّنْهُمْ رُشْداً فَادْفَعُواْ إِلَيْهِمْ أَمْوَلَهُمْ وَلَا تَأْكُلُوهَآ إِسْرَافاً وَبِدَاراً أَنْ يَكْبَرُواْ وَ مَنْ كَانَ غَنِيّاً فَلْيَسْتَعْفِفْ وَمَنْ كَانَ فَقِيراً فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَ لَهُمْ فَأَشْهِدُواْ عَلَيْهِمْ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيباً{۶}
و یتیمان را بیازمایید، تا هنگامى كه به (سنّ بلوغ و ازدواج) برسند، پس اگر در آنان رشدى (فكرى) یافتید، اموالشان را به ایشان برگردانید و آن را به اسراف و شتاب، از (بیم) اینكه بزرگ شوند (و اموالشان را از شما بگیرند) مصرف نكنید. وهر (قیّم وسرپرستى) كه بى نیاز است، عفّت به خرج دهد (و از گرفتن حق الزّحمه ى امور یتیمان چشم بپوشد) وآن كه نیازمند است، به مقدار متعارف (در برابر نگهدارى از مال یتیم) مى تواند ارتزاق كند. پس هرگاه اموالشان را به آنان ردّ كردید، (افرادى را) بر آنان گواه و شاهد بگیرید. (این گواهى براى حفظ حقوق یتیمان است، وگرنه) خدا براى محاسبه كافى است.(۶)
__________
? آیین نامه ى پرداخت اموال یتمیان
۱. یتیمان را پیش از بلوغ، از نظر رشد اقتصادى، آزمایش كرده و با كارآموزى و یاد دادن روش داد و ستد آنان را رشد دهید.
۲. یتیم، زیر نظر ولىّ خود، حقّ تصرّف در مال خود را دارد. لازمه ى عمل به «وابتلوا»، آن است كه یتیم زیر نظر ولىّ خود تصرّف كند، تا آزمایش شود.
۳- براى در اختیار داشتن سرمایه، علاوه بر بلوغ جنسى، بلوغ اقتصادى و اجتماعى هم لازم است.
✨امام صادق علیه السلام فرمودند:
مراد از «آنستم رشدا» این است كه بتواتند مال خود را حفظ كند.
۴. در سپردن اموال یتیم به او، حدس و گمان كافى نیست. باید اطمینان به رشد داشته باشید.
۵. مالكیّت، همواره همراه با جواز تصرّف نیست. یتیم مالك هست، امّا تا رشد نیابد، حقّ تصرّف ندارد.
۶. افراد متمكّن، خدمات اجتماعى را بدون چشمداشت انجام دهند.
۷. در گرفتن حقّ الزّحمه، حدّ متعارف را در نظر بگیرید.
امام صادق علیه السلام فرمودند:
مراد از «فلیاكل بالمعروف» به مقدارى است كه شكم خود را سیر كند.
۸. هم اموال یتمیان را حفظ كنید، هم با شاهد گرفتن و جلوگیرى از اختلافات و تهمتهاى آینده، آبروى خود را حفظ كنید.
۹. گواهى مردم، براى حفظ عزّت دنیاست و گواهى خدا براى عزّت آخرت.
۱۰. گواه گرفتن در جامعه، نزاع را خاتمه مى دهد، ولى حساب قیامت همچنان پابرجاست.
? تفسیر نور
در محضر قرآن
وَ لاٰ تَقْفُ مٰا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ اَلسَّمْعَ وَ اَلْبَصَرَ وَ اَلْفُؤٰادَ كُلُّ أُولٰئِكَ كٰانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً
?و چیزى را که بدان علم ندارى دنبال مکن، زیرا گوش و چشم و قلب، همه مورد پرسش واقع خواهند شد.
?وَ لاٰ تَمْشِ فِي اَلْأَرْضِ مَرَحاً إِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ اَلْأَرْضَ وَ لَنْ تَبْلُغَ اَلْجِبٰالَ طُولاً
?و در[ روى ] زمین با تکبر و سرمستی گام برمدار، چرا که هرگز زمین را نمى توانى شکافت و در بلندى به کوه ها نمى توانى رسید.
? قرآن کریم، آیات 36 و 37 اسراء
لحظه ای با قرآن
زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُوا اَلْحَيٰاةُ اَلدُّنْيٰا وَ يَسْخَرُونَ مِنَ اَلَّذِينَ آمَنُوا وَ اَلَّذِينَ اِتَّقَوْا فَوْقَهُمْ يَوْمَ اَلْقِيٰامَةِ وَ اَللّٰهُ يَرْزُقُ مَنْ يَشٰاءُ بِغَيْرِ حِسٰابٍ ﴿۲۱۲﴾بقره
تفسیر کوتاه آیه
برای کسانی که حقیقت ایمان به خدا را میپوشانند و توجه به حقیقت عهدی که خداوند از انها گرفته ندارد و ان را منکر میشوند.
شیطان دنیا را میارید تا انها را از رسیدن به هدف والای الهی که برای ان افریده شده اند دور کند.
خداوند برای تشویق انهایی که به او ایمان اورده اند و از ترس و خیشتی که نسبت به او دارند سمت گناه نمیروند .دنیا را رام و مسخر انها میسازد تا ارامشی کامل در آن داشته باشند
در اخرت هم در پاداش به انها میدهد و به دیدار با او میرسند که بالاترین پاداش است
خداوند در دنیا و اخرت به انهایی که ایمان و تقوا دارند بدون حساب و کتاب روزی میدهد البته منظور فقط روزی مادی نیست بلکه روزی معنوی هم هست و علم و دانش هم جز روزی ها محسوب میشود.
منبع: تفسیر نور و المیزان