اصلاح ذات البین
آيه: إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُواْ بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ وَاتَّقُواْ اللَّهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (حجرات/10)
ترجمه: همانا مؤمنان با يكديگر برادرند، پس ميان برادران خود، (در صورت اختلاف و نزاع) صلح و آشتى برقرار كنيد و از خدا پروا كنيد تا مورد رحمت قرار گيريد.
نکته: اين آيه، رابطه ى مؤمنان با يكديگر را همچون رابطه ى دو برادر دانسته كه در اين تعبير نكاتى نهفته است، از جمله:
الف) دوستى دو برادر، عميق و پايدار است.
ب) دوستى دو برادر، متقابل است، نه يك سويه.
ج) دوستى دو برادر، بر اساس فطرت و طبيعت است، نه جاذبه هاى مادى و دنيوى.
د) دو برادر در برابر بيگانه، يگانه اند وبازوى يكديگر.
ه) در شادى او شاد و در غم او غمگين است.
و)امروزه براى اظهار علاقه، كلمات رفيق، دوست، هم شهرى و هم وطن بكار می رود، امّا اسلام كلمه «برادر» را بكار برده كه عميقترين واژههاست.
حدیث: پيامبر اكرم (ص) : أَفْضَلُ الصَّدَقَةِ إِصْلاحُ ذَاتُ البِيْنِ
ترجمه : بالاترين صدقه اصلاح ميان مردم است . (جامع الصغير ج1 ص190)
اسلام براى اصلاح ميان مردم، احكام ويژهاى قرار داده است، از جمله:
1. دروغ كه از گناهان كبيره است، اگر براى آشتى واصلاح گفته شود، جرم و گناهى ندارد. (94بحار، ج69، ص242)
2. نجوا و درگوشى سخن گفتن كه از اعمال شيطان و مورد نهى است، اگر براى اصلاح و آشتى دادن باشد، منعى ندارد.(نساء، 114)
3. با اينكه عمل به سوگند، واجب و شكستن آن حرام است، امّا اگر كسى سوگند ياد كند كه دست به اصلاح و آشتى دادن ميان دو نفر نزند، اسلام شكستن اين سوگند را مجاز مى داند. (بقره، 224)
4. با اينكه عمل به وصيّت، واجب و ترك آن حرام است، امّا اگر عمل به وصيّت، ميان افرادى فتنه و كدورت می آورد، اسلام اجازه مى دهد كه وصيّت ترك شود تا ميان مردم صلح و صفا حاكم باشد. (بقره، 182)