س9. معیار حدّ ترخّص شنیدن اذان و دیدن دیوارهای شهر است، آیا یکی از آن دو کافی است یا این‌که باید هر دو با هم وجود داشته باشند؟
ج) احوط، رعايت هر دو علامت است، هرچند بعيد نيست که شنيده نشدن اذان برای تعيين حدّ ترخّص کافی باشد.
س10. آیا معیار حدّ ترخّص شنیدن صدای اذان از خانههای طرفی است که مسافر از آن طرف شهر خارج یا داخل آن می‌شود، یا این‌که معیار اذان وسط شهر است؟
ج) معيار، شنيدن اذان آخر شهر از طرفی است که مسافر از آن خارج و يا داخل آن می‌شود.
س11. در این‌جا بین اهالی یکی از نواحی راجع به مسافت شرعی اختلاف وجود دارد. عدهای میگویند که دیوارهای آخرین خانههای منطقه که به هم متصل هستند، ملاک است. عدهای هم معتقدند که باید مسافت را از کارخانهها و شهرک‌های پراکندهای که بعد از خانههای شهر واقع شده است، محاسبه کرد، سؤال این است که آخر شهر کجاست؟
ج) تعيين آخر شهر موکول به نظر عرف است. اگر در نظر عرف کارخانهها و شهرک‌های پراکنده اطراف شهر جزو شهر نباشد، مسافت را از آخر خانههای شهر بايد حساب نمود.
س12. در یك قصبه یا روستای بزرگ تقریباً شش ده كوچك در طول هم قرار دارند و همگی یك قصبه محسوب می‌شوند. آیا حدّ ترخّص برای شخص مسافری كه می‌خواهد به هشت فرسخی سفر كند، آخرین حدود ده بالاست یا ششمین ده و در صورتی كه آخرین حدود ده بالا به عنوان حدّ ترخّص معین شد در موقع برگشت، اگر مجبور شود شب را در ششمین ده بیتوته كند و به ده خودش نرسد آیا باید نمازش را قصر بخواند یا تمام؟
ج) اگر عرفاً چند محل مجزا محسوب می‌شوند، حدّ ترخّص برای هر محل مجزّا محسوب می‌شود.
س13. گاهی فاصله بین بعضی از شهرها (یعنی فاصله تابلوهای خروجی شهری و ورودی شهر دیگر) بسیار اندک بوده و به صد متر نمیرسد، حتی بعضی از خانه‌ها و خیابانهای دو شهر کاملاً به هم متصل هستند، حدّ ترخّص این موارد چگونه است؟
ج) با فرض اتصال يکی از دو شهر به ديگری به نحوی که در سؤال آمده است، آن دو، حکم دو محله يک شهر را دارند که خروج از يکی به ديگری مسافرت محسوب نمیشود تا نياز به حدّ ترخّص باشد.
س14. یك روز قبل از ماه مبارك رمضان در منزلی كنار دریای خزر برای مدت 20 روز قصد اقامه نمودیم. فاصله منزل تا اولین روستا كه آن روستا به خانه‌ها و مغازه‌های شهر بابلسر تقریباً وصل می‌شد دو كیلومتر بود. از ابتدا قصدمان این بود كه برای خرید روزانه و نماز ظهر و عصر هر روز قبل از اذان ظهر به شهر برویم و می‌رفتیم. تمام این مدت را روزه گرفته و نمازها را چه در شهر و چه در منزل تمام خوانده‌ایم. آیا تكلیف‌مان را درست انجام داده‌ایم؟
ج) در صورتی كه شهر خارج از حدّ ترخّص محل اقامت شما بوده و مجموع اياب و ذهاب شما در تمام ده روز بيشتر از هفت ساعت بوده، حكم مسافر را داشته‌ايد و بايد نمازها را شكسته خوانده و روزه نمی‌گرفتيد و در صورت تخلف از وظيفه در فرض سؤال احتياط اين است که قضای آنها را به‌جا آوريد.
منبع: استفتائات حضرت خامنه ای مد ظله العالی
