مطالعه بدون فراموشی
مطالعه بدون فراموشی مطالعه با درک کامل و ماندگاری طولانی ،آیا می شود با یک بار خواندن یاد گرفت ؟چگونه با یک بار خواندن یاد بگیریم ؟من بعد از خواندن فراموش می کنم !و صدها سوال این چنینی ……. مباحثی چون روش صحیح یادداشت برداری ، نحوه شناخت کلمات کلیدی و الگوهای یادآوری موضوع این مطلب می باشد . متخصصین مطالعه و یادگیری معتقدند به به طور متوسط 90% مطالبی که مطالعه می شود بدون فایده و اضافی است و فقط 10% آن مطالب مفید است . البته این تقسیم بندی با توجه به انواع مطالب است که وجود دراد مثلا یک کتاب ممکن است پر از مطالب کلیدی و مهم باشد و کتابی دیگر کمتر از 10% مطالب مفید داشته باشد ، با توجه به همه جوانب و به طور متوسط فقط 10 درصد مطالب مورد مطالعه مفید هستند ، یعنی از یک کتاب 200 صفحه ای به عنوان مثال فقط 20 صفحه آن به صورت گلچین مفید و به درد بخور هستند و 180 صفحه آن زائد و غیر مفید است . شلید این سوال پیش باید که اگر ابن مطالب زائد و اضافی اند پس چرا آنها را می نویسند ؟ در جواب می توان گفت این مطالب اضافی در حقیقت این مطالب اضافی توضیح و شرح آن مطالب مفید ، کلیدی و مهم هستند ، اما در مرحله اول که قرار است کتاب را بخوانیم طبعا باید هم گی را بخوانیم اما در مراجعه بعدی دیگر ضرورتی ندارد که همه آنها را بخوانیم بلکه ضرر هم دارد از این پس با این روش که یاد می گیرید تنها با یک بار مطالعه مطلب را یاد می گیرید و هر کتاب را با یک بار خواندن یاد می گیرید و دیگر نیازی به چند بار مطالعه کردن یک کتاب ندارید چه کتاب درسی و چه غیر درسی ، چرا که شما با جداسازی مطالب مهم و کلیدی از مطالب زائد و اضافی فقط یک بار و برای اولین و آخرین بار کتاب را مطالعه می کنید ، البته کتابهایی که دارای نکات مهم و با هدف آموختن مطالبی نگاشته می شوند نه مطالب سرگرم کننده و وقت پر کن .
پس از این به بعد هر کتابی که دارای مطالب مهم و کلیدی و آموزنده است را یکبار و برای آخرین بار مطالعه می کنید و این مستلزم مطالعه همراه با یاداشت برداری است . یاداشت برداری هم به این صورت است که شما کلمات کلیدی و نکته های مهم را یادداشت کنید . و اینکه چگونه کلمات کلیدی را از غیر کلیدی تشخیص دهیم و آموزش مطالعه با ماندگاری طولانی به زودی ارائه خواهد شد.
ویژگی های کلمات و نکات کلیدی و فوائد یادداشت برداری کلمه یا نکات کلیدی همچون نامش مانند کلیدی می ماند که بی آن قفل مطلب بسته می ماند . کلمه کلیدی باید خلاصه مطالب باشد و معنی و مغهوم جمله را برساند ، به صورت ابتکاری و خلاقانه و استنباطی باشدو مغز را وادار به فعالیت کند یعنی با دیدن یک نکته ، نکات دیگر مرتبط با آن در ذهن تداعی شود . یادداشت برداری در حین مطالعه فواذد زیادی دارد به عنوان مثال ، از خواب آلودگی و حواس پرتی حین مطالعه جلوگیری می کند ، شما هم حتما تجربه پرت شدن حواس حین مطالعه را دارید این به دلیل منفعل بودن مطالعه است زمانی که حین مطالعه یادداشت برداری می کنید و نکات مهم را یادداشت می کنید ذهن و بدن عملا درگیر مطالعه و فراگیری نکات مهم می شوند که یک مطالعه فعال را ایجاد می کند یادداشت برداری با ایجاد یک مطالعه فعال دقت و تمرکز در حین مطالعه را بالا می برد چرا که تمام تمرکز و حواس شما در پی یادداشت نکات کلیدی است و فرصتی برای حواس پرتی باقی نمی ماند .
فایده دیگر یادداشت برداری ، آسان شدن یادگیری ، نگهداری و یاد آوری نکات مهم و کلیدی است ، با این روش شما از یادگیری و نگهداری و یادآوری همه مطالب معاف می شوید با این مزیت که تمام مطالب را با حجم کمتر ، دقت بیشتر ، یادگیری آسان تر ، نگهداری طولانی تر و یادآوری راحت تر در ذهن خواهید داشت . دیگر مزیت و فایده یادداشت برداری صرفه جویی در وقت است ؛ همان طور که اشاره شد معمولا به طور متوسط 10 درصد مطالب یک کتاب مهم و مفید هستند البته به طور متوسط چرا که بعضی از کتابها مثلا کتاب ها ی علوم زیستی با همه زیر شاخه ها و گرایش هایش نثل زیست شناسی دارای نکات بسیار زیادی هستند که شاید بیش از 30 درصد مطالب مفید و مهم باشد اما اما از سوی دیگر کتابهای دیگر هم هستند که کمتر از 10 درصد مطالب مهم دارند ؛ زمانی که نکات مهم یادداشت برداری شوندبرای مرور کردن مطالب به جای مرور تمام مطالب با مرور نکات کلیدی صرفه جویی قابل توجهی در زمان خواهد شد . فایده دیگر یادداشت برداری ، فعال کردن ذهن است ؛ زمانی که با دیدن یک نکته چندین نکته را به خاطر می آورید باعث فعال شدن ذهن و تقویت حافظه می شود دیگر فایده یادداشت برداری نکات کلیدی ، حذف مطالب اضافی است ، چرا نکات مانند حلقه زنجیر به هم وصلند و با یاد آوری یک نکته خود به خود حلقه بعدی زنجیر که نکته بعدی است یادآوری می شود اما زمانی که مطالب اضافی هم همراه نکات کلیدی باشند باعث فاصله افتادن بین این حلقه های زنجیر می شوند و با از هم گسیختگی این زنجیر میزان فراموشی مطالب به حد اقل می رسد .
پس مزایای یادداشت برداری عبارتند از :
1-جلوگیری از حواس پرتی
2-افزایش دقت و تمرکز
3- آسان تر بودن یادگیری نکات کلیدی از یادگیری همه مطالب
4- صرفه جویی در وقت به هنگام مطالعه
5- باعث فعال شدن ذهن و تقویت حافظه می شود
6- میزان فراموشی به حر اقل می رسد به طور کلی یک مطالعه فعال و پویا و هدفمند مطالعه ای است که همراه با یادداشت برداری باشد و نکات مهم و کلیدی مطالب یادداشت شوند .
به یک مثال ساده توجه کنید برای اینکه ببینید اساسا چگونه باید کلمه کلیدی را از غیر کلیدی تشخیص داد
. (1) علی از اداره آمد ،
(2) سوار اتوبوس شد .
(3) در راه خانه میوه خرید ،
(4) و مورد تشویق مادرش قرار گرفت .
این عبارت چند جمله ای که از تعدادی جمله تشکیل شده و ما می خواهیم کلمات کلیدی و غیر کلیدی آن را جدا کنیم ، گفتیم کلمه کلیدی کلمه ای است که با یاد آوری آن چند کلمه دیگر تداعی شود مغز را مجبور به فعالیت کند و معنی و مفهوم جمله را برسانند . خلاصه یا این مطلب نباشد و گاهی هم به صورت خلاقانه ، ابتکاری و استنباطی باشد ؛ با توجه به این مطلب در جمله (1) کلمات ( از و آمد ) اضافی هستند در جمله ( سوار اتوبوس شد ) کلمات ( سوار و شد ) اضافی اند در جمله(3) کلمات ( در، راه، خانه و خرید ) اضافی هستند و در جمله آخر کلمانت ( و مورد ، مادرش و قرار گرفت ) اضافیند . پس از این چهار جمله پنج کلمه ( علی ، اداره ، اتوبوس ، میوه و تشویق ) کلیدی و مهم هستند و چون ما یک بار این جملات را دیده ایم با دیدن این کلمات کلمات اضافی هم دیده می شوند ولی چرا ؟ چون یک بار این عبارات را دیده ایم و یک ذهنیت قبلی نسبت به ین کلمات پیدا کرده ایم اما همین کلمات را اگر فردی دیگر که تا به حال عبارات مربوط را ندیده ، ببیند ، هیچ مفهومی درک نخواهد کرد ؛ این روش ، روش خوبی است و همه فوائد یادداشت برداری نکات کلیدی را که اشاره شد داراست اما ما همیشه که به این صورت نمی توانیم عمل کنیم ، مطالب که محدود نیست ، یک صفحه یا دو صفحه که مطالعه نمی کنیم ، یک کتاب یا دو کتاب نیست شاید ده ها کتاب باشد که باید بخوانیم که نکات آنها را هم باید یادداشت کنیم و مطالب زیادی بیاموزیم ، از این رو این روش نسبت به روش خواندن بدون فراموشی که در آینده به آن می پردازیم کارایی کمتری دارد و مقدمه ای است بر خواندن بدون فراموشی ، که در آن روش با یک بار خواندن تمام مطالب را می آموزید و هر سوالی که از شما بپرسند پاسخ می دهید ، اما فراموش نکنید تمام این تمرینات که می گوییم برای رسیدن به ذهن برتر و مطالعه بدون فراموشی باید تمرین شود و مرحله به مرحله پیش بروید مانند پله های نردبان ؛ افرادی که زیاد با مطالعه سر و کار دارند دانستن این تکنیک برایشان مانند تفنگی برای غار نشینان است . همیشه به ما گفته اند که درس بخوانید ومطالعه کنید اما هیچ گاه نگفته اند که چگونه بخوانیم ؟ چگونه بخوانیم که سریعتر و همیشگی تر بیاموزیم و مطالب را کاملتر و سریعتر به یاد آوریم .
پس خصوصیات کلمات یا عبارات کلیدی عبارتند از :
1- خلاصه یا عین مطلب نیست .
2- معنی و مغهوم جمله را می سازد .
3- با دیدن آن چند کلمه دیگر تداعی می شوند .
4- مغز را وادار به فعالیت می کنند .
5- به صورت ابتکارانه و خلاقانه و استنباطی است.
