✅ قلب انسان، روح انسان، معنویت انسان همان جام جهان نماست. اگر انسان به درون خودش نفوذ کند، اگر درهای درون به روی انسان باز شود، از درون خودش تمام عالم را شهود می‌کند.

درون انسان دروازه‏‌ای است به روی همه هستی و همه جهان، چون از اینجا این در به روی حق باز می‌شود و حق را که‏ انسان ببیند همه چیز را می‌بیند. حافظ در اینجا خیلی شاهکار به خرج داده؛ یکی آن غزل معروفش است که می‌گوید:

سالها دل طلب جام جم از ما می‌کرد
وانچه خود داشت ز بیگانه تمنا می‌کرد

? شهید استاد مطهری، عرفان حافظ، ص۱۳۳