تصميم گيري صحيح و قوي
تعريف تصميم: تصميم عبارت است از قضاوت يا انتخاب ميان دو يا چند راه حل مختلف به اشکال نامحدود (از حل يک مشکل گرفته تا انجام يکسري اقدامات) که در شرايط مختلف انجام مي گيرد.
تعريف تصميم خوب: اتخاذ يک تصميم خوب يعني آينده را ديدن و پي بردن به آنچه که پيش خواهد آمد.
عوامل مؤثر در تصميم گيري عبارتند از:
اطلاعات رسانه ها تحقيق و تفکر
آرزوها دوستان احساسات
زمان مذهب دقت
بحث و گفتگو (مشاوره) ارزش ها تفاهم
پيامد فرهنگ مطلوب بودن شرايط
به طور مثال تصميم هاي مخاطره آميز و نادرستي که ممکن است يک جوان در زندگي اتخاذ کند و پيامدهاي نامطلوبي را براي هميشه بر جاي بگذارد عبارتند از:
قانون شکني
استعمال دخانيات
الکل و مواد مخدر
ترک تحصيلي
رانندگي بدون گواهي نامه
افراط در برخوردها
و….
از آن جا که تصميم گيري يک امر مهم و سرنوشت ساز است و با افزايش سن، جوانان با آن مواجه مي شوند، بايد هر کسي بياموزد که چگونه تصميم بگيرد و با عواقب آن زندگي کند. اما قبل از گرفتن هر تصميم بهتر است، ابتدا پيامدهاي آن را بررسي کند و در مواردي نيز پيش از تصميم گرفتن، نظر و عقيده سايرين را در مورد آن جويا شود.
در اتخاذ يک تصميم رعايت اين نکات ضروري است:
1ـ برخي تصميم ها پيامد هايي دارد که به فرد اخطار مي دهد بلافاصله انتخاب خود را تغيير دهد و به اصطلاح تصميم خود را عوض کند. مهم ترين اين پيامدها ممکن است به خطر افتادن سلامت زندگي خود يا ديگران، مثل: خطر دست گيري و زنداني شدن، خطر از دست دادن کار و فرصت موجود، خطر از دست دادن دوستان خوب و … را در برداشته باشد.
2ـ پيامدهاي منفي را که به احساسات، ارزش هاي انساني، اجتماعي و اسلامي مربوط است، بشناسيم و در تصميم ها مد نظر قرار دهيم؛ مثلاً احساس گناه براي انتخاب رفتاري خلاف ارزش هاي خود؛ احساس ناخوشايند به دليل انجام عملي که اجتماع، مذهب، والدين و دوستان آن را تأييد نمي کنند؛ مثل: احساس مورد سوء استفاده قرار دادن ديگران و يا مورد سوء استفاده قرار گرفتن.
3ـ هنگام رويارويي با دشواري هاي پيچيده و برانگيزنده جدي در انتخاب، مي توان از مناسب ترين افراد، هم مانند مشاور و افراد اهل فن، معلم، رهبر مذهبي، پدر، مادر يا هر بزرگسال مورد اعتماد و يا دوست کمک گرفت.
4ـ تمام عواقب احتمالي هر انتخاب را مد نظر قرار داده، با کساني که مي توانند به ما کمک کنند مشورت کنيم.
5ـ يک بخش مهم در تصميم گيري خوب آن است که تمام اطلاعات لازم را در مورد عواقب احتمالي تصميم مد نظر قرار دهيم.
6ـ عواملي را که موجب آسانتر شدن امر تصميم گيري مي شوند بررسي کنيم. اين عوامل مي تواند آگاهي از ايستادگي در برابر فشار، اطمينان داشتن از ارزش ها و اهداف باشد.
7ـ اگر يکي از تصميمات ما عواقب منفي به بار آورد، بهتر است تصميمات خود را سنجيده تر کنيم و از اشتباه خود درس بگيريم.
8ـ در اهميت دادن به عواقب تصميم گيري، شايان توجه است که «اتخاذ يک تصميم خوب يعني آينده را ديدن و پي بردن به آنچه پيش خواهد آمد». هر جواني بايد قادر باشد عواقب احتمالي را با درجه مشخصي از صحت پيش بيني کند.
9ـ در نظر داشتن معادله رفتار؛ يعني (تصميم + تأثيرات ديگران = رفتار)
در توضيح اين معادله بايد گفت گاهي برخي عوامل بر فرد تأثير گذاشته و موجب مي شوند که تصميم او عوض شود، در نتيجه باعث بروز رفتاري در شخص شود که قبلاً قصد آن را نداشته است.
10ـ افراد بزرگسال، اغلب، از تصميم گيري جوانان انتقاد دارند؛ در حالي که بايد آن ها را تشويق کنند تا تصميمات خوب بگيرند.
11ـ تصميم گيري، معمولاً قسمت آسان کار است. پايدار ماندن در تصميم، بسيار دشوارتر از تصميم گيري است.
راهنماي آموزشي مهارت هاي اساسي زندگي- جمعي از نويسندگان، ص53