سه گروهی که در عین ادعای دینداری در حقیقت بی دین هستند
عَنْ أَبِي جَمِيلَةَ [سُخَيْلَة] قَالَ: سَمِعْتُ عَلِيّاً علیه السلام عَلَى مِنْبَرِ الْكُوفَةِ يَقُولُ أَيُّهَا النَّاسُ ثَلَاثٌ لَا دِينَ لَهُمْ لَا دِينَ لِمَنْ دَانَ بِجُحُودِ آيَةٍ مِنْ كِتَابِ اللَّهِ وَ لَا دِينَ لِمَنْ دَانَ بِفِرْيَةِ بَاطِلٍ عَلَى اللَّهِ وَ لَا دِينَ لِمَنْ دَانَ بِطَاعَةِ مَنْ عَصَى اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ثُمَّ قَالَ أَيُّهَا النَّاسُ لَا خَيْرَ فِي دِينٍ لَا تَفَقُّهَ فِيهِ وَ لَا خَيْرَ فِي دُنْيَا لَا تَدَبُّرَ فِيهَا وَ لَا خَيْرَ فِي نُسُكٍ لَا وَرَعَ فِيهِ.
ابو سُخَیله گوید:
شنیدم که امیرالمؤمنین علی (علیه السلام) بر منبر [مسجد] کوفه می فرمود: ای مردم، سه شخص اند که [در حقیقت] دین ندارند؛
دین ندارد کسی که با [وجود] انکارِ آیه ای از کتابِ خدا دینداری کند، دین ندارد کسی که بر اساس دروغی که بر خداوند بسته شده دینداری نماید، و دین ندارد کسی که با اطاعت از آن که گناه می کند (یعنی غیر معصوم) دینداری کند. سپس فرمود: ای مردم، خیری نیست در دینی که فهم عمیق در آن نباشد، و خیری نیست در دنیایی که در آن عاقبت اندیشی نباشد، و خیری نیست در عبادتی که پرهیز از گناه در آن نباشد.
نکته: بر اساس این روایت هر کس یکی از ضروریات دین (همچون نماز، روزه و یا حجاب) را انکار کند، یا به افترایی بر خداوند معتقد شود و بدان عمل کند، و یا اطاعت از غیر معصوم را واجب دینی بداند، هر چند ادعای دینداری داشته باشد در حقیقت بی دین است. مانند بسیاری از کسانی که در دوران ما با وجود کنار گذاشتن بخشی از واجباتِ دین، خود را مؤمن و متدیّن می پندارند، و نیز کسانی که با خودفریبی بر اساس دروغ پردازی های برخی اشخاص، احکامِ دین را تغییر می دهند و بدان عمل می کنند، و یا دیگرانی که افراد غیر معصوم را همچون ائمه معصومین (علیهم السلام) در جایگاه اطاعت محض و فصل الخطاب قرار داده و بی چون و چرا از ایشان پیروی می کنند.
المحاسن، ج1، ص5
بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج2، ص117